Một trong những điểm nổi bật của bộ truyện là cuộc đối đầu giữa Harry Potter và chúa tể hắc ám Voldemort. Đây không chỉ là trận chiến giữa hai cá nhân mà là cuộc chiến giữa hai hệ tư tưởng: yêu thương – thù hận, vị tha – ích kỷ, sự sống – cái chết.
Đường Tăng, người đại diện cho tinh thần tín ngưỡng, giờ đây trở thành người tìm kiếm chân lý giữa thế giới hỗn loạn. Ông không còn là hình mẫu sư tăng khắt khe mà có thể là nhà nghiên cứu, nhà triết học, hoặc người hành hương với niềm tin bị lung